Η α/μ φωτογραφία στην ψηφιακή εποχή

[fivos]

Με αφορμή κάποιους προβληματισμούς που προέκυψαν σε άλλη συζήτηση, ανοίγω εδώ ένα ξεχωριστό θέμα σχετικά με το ρόλο της α/μ φωτογραφίας στη σημερινή εποχή.
Δε θα τοποθετηθώ αυτή τη στιγμή, θα προσπαθήσω μόνο να θέσω τα ερωτήματα, κι αν ξεχάσω κάτι συμπληρώστε...


Παλιότερα, η α/μ φωτογραφία συνδεόταν άμεσα με το μέσο καταγραφής (α/μ φίλμ) το οποίο ήταν είτε ήταν μονόδρομος -πριν την εξάπλωση του έγχρωμου φιλμ- είτε αποτελούσε συνειδητή επιλογή των φωτογράφων για μια σειρά λόγων: προσιτές τιμές, ευκολότερη επεξεργασία (ειδικά για τον χομπίστα), μεγαλύτερη δυναμική περιοχή, αισθητικό έλεγχο του αποτελέσματος μέσα από την υφή και τη φόρμα που προέκυπτε από τους διαφορετικούς συνδυασμούς φιλμ - εμφάνισης - εκτύπωσης.

Σήμερα, και ειδικά στην περίπτωση που η λήψη είναι ψηφιακή (άρα το πρωτότυπο είναι στην ουσία πάντα έγχρωμο) τι είναι αυτό που μας κάνει να εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε την α/μ φωτογραφία σαν μέσο έκφρασης;


[Δικηγόρος του διαβόλου mode on]
Εξακολουθεί να αποτελεί το α/μ έναν ουσιαστικό και συνειδητό τρόπο έκφρασης ή μήπως έχει φτάσει να είναι μια ακραία ψηφιακή επεξεργασία ολικού αποχρωματισμού που υφίσταται μόνο επειδή κουβαλάει το συναισθηματικό βάρος των πολλών καλών α/μ φωτογραφιών που έχουμε δει στο παρελθόν;
[Δικηγόρος του διαβόλου mode off]

Spoiler!

Μη με βαρέσετε γι αυτό το τελευταίο εεε?
Απλά προσπαθώ να βάλω "φυτιλιές" για να σας αναγκάσω να τοποθετηθείτε

[Παύλος Παυλίδης]

[Δικηγόρος του διαβόλου mode on][/B]
Εξακολουθεί να αποτελεί το α/μ έναν ουσιαστικό και συνειδητό τρόπο έκφρασης ή μήπως έχει φτάσει να είναι μια ακραία ψηφιακή επεξεργασία ολικού αποχρωματισμού που υφίσταται μόνο επειδή κουβαλάει το συναισθηματικό βάρος των πολλών καλών α/μ φωτογραφιών που έχουμε δει στο παρελθόν;
[Δικηγόρος του διαβόλου mode off]

Ενεργοποιοντας και εγω το δικηγορος του διαβολου mode, αναπτυσσω μια εντελως υποθετικη σκεψη (κατα το: αν ειχε η γιαγια μου καρουλια...), μια "υποθεση εργασιας":
Αν ειχε ανακαλυφθεί πρωτα το εγχρωμο φιλμ. Αν δηλαδη δεν υπηρξε ποτε το ΑΜ. Θα ηταν απαραιτητη η ανακάλυψή του; Θα υπηρχαν καποιοι που ηθελημενα θα μετετρεπαν τα εγχρωμα τους σε ΑΜ, και αν ναι, θα ειχε το ΑΜ την τεραστια αποδοχη και διαδοση που ειχε η αναγκαστικη χρηση του λογω ελλειψης του εγχρωμου;

Καπως ετσι ειναι η κατασταση στην ψηφιακη φωτογραφια. Αν δεν ειχε ανακαλυφθει το φιλμ, και ξεκιναγαμε απο την ψηφιακη, θα ειχαμε μονο εγχρωμη φωτογραφια;

[stefanos_k]

όταν έχεις κάτι να πεις, και τραβάς σε μη-ελεγχόμενο-από-'σένα περιβάλον (στον δρόμο πχ), είναι απαραίτητο να μην τραβάνε την προσοχή του θεατή τα έντονα χρώματα και οι φόρμες που δημιουργούν και να τον αφήνεις (τον θεατή) να δει την ιστορία σου.
αλλά φυσικά η επιλογή του Α/Μ δεν αφορά μόνο τεχνικά θέματα αλλά και επιλογή του κάθε φωτογράφου.
είναι αστείο και απαξιωτικό για χιλιάδες φωτογράφους (που μερικοί ακόμα τραβάνε φιλμ) να λέμε ότι:

. . . θα πρέπει να σταματήσουμε να τραβάμε ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Πρέπει να προσαρμοστούμε στην εποχή μας.

προσαρμογή στην εποχή μας (φωτογραφικά) είναι να τραβάμε μόνο έγχρωμο;
μήπως να πετάξουμε και τις αναλογικές μηχανές μας;
αν είναι έτσι δηλώνω απροσάρμοστος

και βέβαια το α/μ αποτελεί έναν "ουσιαστικό και συνειδητό τρόπο έκφρασης"
και θα ήταν έτσι, ακόμα και αν "υφίσταται μόνο επειδή κουβαλάει το συναισθηματικό βάρος των πολλών καλών α/μ φωτογραφιών που έχουμε δει στο παρελθόν"
αλλά δεν είναι το παρελθόν μόνο που μας κρατάει στο α/μ.
θέλουμε και αποχρωματίζουμε τις φωτογραφίες μας και αυτό από μόνο του είναι πολύ σοβαρός λόγος.
το γιατί ίσως εμπίπτει σε εκείνο το: "δεν ξέρω γιατί, αλλά μ'αρέσει"
(ίσως και στο ότι κλάνει ένα γατί)
ίσως όμως και να τραβάμε α/μ επειδή είναι απαραίτητο να ξεφεύγουμε από την καθημερινή έγχρωμη πραγματικότητα. να πηγαίνουμε κάπου παράλληλα. μην ξεχνάμε ότι η πραγματικότητα είναι βαρετή

[Palierakis Stavros]

Επειδή το ένα θέμα γεννά το άλλο, και ο πλατειασμός είναι αναπόφευκτος, θεωρώ ότι ο καθένας κάνει αυτό που του ταιριάζει ή που τον εκφράζει, αλλά η καλή φωτογραφία είναι μία, πέρα από χρώμα και από το μέσο που χρησιμοποιήθηκε, αναλογικό, ψηφιακό, α-μ ή έγχρωμο. Αν το καταλάβουμε έχει καλώς, διαφορετικά διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο.

[MANOS_mm]

.....
είναι αστείο και απαξιωτικό για χιλιάδες φωτογράφους (που μερικοί ακόμα τραβάνε φιλμ) να λέμε ότι........... ". . . θα πρέπει να σταματήσουμε να τραβάμε ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Πρέπει να προσαρμοστούμε στην εποχή μας. "

δεν είναι αστείο, δεν είναι απαξιωτικό, είναι απλώς η γνώμη μου.

Η κουβέντα μπορεί να συνεχίζεται επ άπειρον, αλλά είμαι σίγουρος πως σε λίγα χρόνια (καμιά δεκαριά) κανείς δεν θα τραβαει ασπρόμαυρα.

.......
μήπως να πετάξουμε και τις αναλογικές μηχανές μας; ......

Φυσικά ! Αυτό το πιστεύω.

Αν καθίσουμε να το δούμε ψύχραιμα, θα διαπιστώσουμε πως μια DSLR δεν διαφέρει σε τίποτα από μια SLR. Οι κανόνες της οπτικής και της προοπτικής δεν άλλαξαν. Τα σκόπευτρα παραμένουν ίδια. Τι μας ενδιαφέρει αν έχουμε φιλμ ή cmos ;
Συνεπώς, μόνο σαν φετιχισμό βλέπω αυτή την μανία που έχετε με τις αναλογικές.

Δεν σας αρέσει να το ακούτε, αλλά πιστεύω πως αυτή η εξάρτηση που έχετε μερικοί με το φιλμ κρύβει απλώς τις φωτογραφικές σας αδυναμίες.

[Πάνος Διαμαντής]

Εγώ μπορώ να πω χίλιους λόγους που χρησιμοποιώ α/μ και άλλους χίλιους που χρησιμοποιώ ε/μ. Δεν πιστεύω πως έχει νόημα να τους αναφέρω ξανά και ξανά.

Απλά πιστεύω πως όσο άτοπο και μη-εξελικτικό είναι να γίνεται αυτοσκοπός η χρήση του α/μ, άλλο τόσο είναι όταν γίνεται αυτοσκοπός η χρήση του ε/μ. Το θέμα για μένα είναι απλά να ξέρει ο φωτογράφος τί χρησιμοποιεί και για ποιό λόγο.

Επίσης μπορεί να βλέπουμε έγχρωμα, αλλά αντιλαμβανόμαστε πρώτα ασπρόμαυρα. Αυτό θα επανέλθω εν καιρώ να το στηρίξω με βιβλιογραφία επιστημονική.

Στο τέλος τέλος από τη στιγμή που αγαπάμε όλοι μας εδώ τη φωτογραφία, οφείλουμε να χαιρόμαστε τη διαδικασία. Υπάρχουν τρεις εκδοχές για μένα,
1ον) Τραβάμε σε ε/μ και χάνουμε πάρα πολλά θέματα (βέβαια ο winogrand είχε πει πως όταν αλλάζει φιλμ, εκείνη την ώρα δεν υπάρχει φωτογραφία..)
2ον) Τραβάμε σε ε/μ χωρίς να χάνουμε θέματα και κάνοντας μετά επεξεργασία αλλάζοντας τα χρώματα ώστε να οδηγούν στο περιεχόμενο.
3ον) Τραβάμε σε α/μ για τον ίδιο λόγο με την 2η περίπτωση αλλά χωρίς να επεμβαίνουμε στο κομμάτι της επεξεργασίας.

Αν κάποιος λοιπόν λειτουργεί με μία από τις 3 περιπτώσεις και χαίρεται τη διαδικασία, τότε για μένα αρκεί και σιγά σιγά θα έρθει και η δυνατή φωτογραφία, θα έρθει και ο φωτογραφικός λόγος.

Το να σκεφτόμαστε και να νιώθουμε άσχημα κάθε φορά που στο δρόμο βλέπουμε ε/μ ή α/μ, ε τότε έχουμε χάσει το παιχνίδι και απλά έχουμε φορτώσει στο μυαλό μας μια δυνατή σκέψη προς αποσυντονισμό. Είναι κρίμα να επηρεαστεί κάποιος εγκέφαλος (βέβαια μικρά παιδιά δεν είμαστε αλλά...) και όταν φωτογραφίζει σκεπτόμενος τη μετατροπή σε α/μ, να νιώθει άσχημα ή πως αυτό τον πάει πίσω στην ιστορία.

Τέλος, "χρονομηχανή" δεν είναι το α/μ ή το ε/μ, αλλά η νοοτροπία και η ματιά. Το α/μ και το ε/μ απλά λειτουργεί σαν καταλύτης. Με γνώση επιλογής τότε ο καταλύτης λειτουργεί προς την πορεία στο μέλλον.

Κατά τη γνώμη μου στην τέχνη δεν υπάρχουν στεγανά. Όπως "νιώθει" ο καθένας. Αυτό το "νιώθει" είναι ο λόγος που μας κρατάει στην τέχνη. Αν δεν "νιώθουμε" τότε το χάσαμε το παιχνίδι αλλά και το στόχο.

[Dimitri]

Δεν σας αρέσει να το ακούτε, αλλά πιστεύω πως αυτή η εξάρτηση που έχετε μερικοί με το φιλμ κρύβει απλώς τις φωτογραφικές σας αδυναμίες.

Συμφωνώ απόλυτα με το παραπάνω αλλά έχω και κάποιες ενστάσεις.

Ναι είναι αλήθεια ότι το φίλμ και η χρήση αναλογικής μηχανής (και ακόμα περισσότερο όταν χρησιμοποιώ μεγάλο φορμά) καλύπτει αδυναμίες μου στην χρήση του χρώματος. Ναι το χρώμα με παιδεύει πάρα πολύ και ένας τρόπος να το ξεπερνάω είναι να το αφαιρώ.

Όμως η χρήση μιας αναλογικής φωτογραφικής και η διαδικασία εμφάνισης/σκαναρίσματος είναι ένα κομμάτι που μου προσφέρει μεγάλη χαρά και ένας λόγος που σε δύσκολες εποχές φωτογραφίζω. Δεν βλέπω δηλαδή το α/μ μόνο σαν τρόπο φωτογραφικής έκφρασης αλλά και σαν μια μορφή ντοπαρίσματος.

Ακούω τώρα τον Μάνο να μου λέει "ΛΑΘΟΣ, έτσι δεν κάνεις φωτογραφία αλλά ψυχοθεραπεία " και απαντάω Ναι έχεις δίκιο, αλλά δεν είμαι φωτογραφός. Ερασιτέχνης είμαι και προσπαθώ μεσα απο την φωτογραφία να κερδίσω και την ψυχική ηρεμία μου. Αν θα βγει κάτι έχει καλώς, αν όχι, τουλάχιστον απόλαυσα το ταξείδι.

Αυτά τα ολίγον (κυρίως)άσχετα/σχετικά με το θέμα και πάντα μιλώντας μόνο για τον εαυτό μου και την σχέση μου με την (μη) φωτογραφία

[Andreas2000gr]

Πω πω αισθάνομαι ότι ανοίγουμε τον ασκό του αιόλου, (χεχε περισσότερο μαρέσει παρά με φοβίζει κάτι τέτοιο )

Έχουν ειπωθεί τόσες ενδιαφέροντες απόψεις που απλώς θα υπογραμίσω αυτά τα σημεία που με βρίσκουν σύμφωνο.

Επειδή το ένα θέμα γεννά το άλλο, και ο πλατειασμός είναι αναπόφευκτος, θεωρώ ότι ο καθένας κάνει αυτό που του ταιριάζει ή που τον εκφράζει, αλλά η καλή φωτογραφία είναι μία, πέρα από χρώμα και από το μέσο που χρησιμοποιήθηκε, αναλογικό, ψηφιακό, α-μ ή έγχρωμο. Αν το καταλάβουμε έχει καλώς, διαφορετικά διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλο.

Σταύρο αν θα θέλαμε να κλείσουμε αυτό το θέμα θα καταλήγαμε με τα λόγια σου, είναι απόλυτα σωστά. (αμαρτία είναι όμως να το κλείσουμε, είπαμε μόλις ανοίξαμε τον ασκό )

Δεν σας αρέσει να το ακούτε, αλλά πιστεύω πως αυτή η εξάρτηση που έχετε μερικοί με το φιλμ κρύβει απλώς τις φωτογραφικές σας αδυναμίες.

Τώρα να κρυβόμαστε μεταξύ μας, δε λέει. Ετσι είναι Επίσης το ίδιο συμβαίνει και όταν προσπαθούμε να επεξεργαστούμε το αρχείο στο PS ώστε να μοιάζει με φιλμ. Κατά τη γνώμη μου το φιλμ είναι απαραίτητο πλέον στην εποχή μας, μόνο εκεί που δεν υπάρχει ενναλλακτική λύση (είτε είναι πανάκριβη). Δηλαδή στα μεσαία φορμά και στα πανοραμικά. Καλά να μη πιάσω το θέμα με τις Πόλα, ας κάνω τη χάρη και να το εντάξω στο πλαίσιο του φιλμ.

Αυτό όσον αφορά το φιλμ μόνο, γιατί στο ασπρόμαυρο - έγχρωμο θα διαφωνήσω με το Μάνο. Ούτε σε 10 ούτε 100 χρόνια δε πρόκειται να σταματήσει η δημιουργία Α/Μ φωτογραφίας. Είναι θέμα έκφρασης και όχι ευκολίας μόνο. Το να λέμε ότι δεν καταλαβαίνω την έγχρωμη είτε ότι με μπερδεύει - με παιδεύει το χρώμα σημαίνει κατά τη γνώμη μου, ότι δε με εκφράζει και όχι ότι με βολεύει η Α/Μ μανιέρα. Φυσικά στις μέρες μας είναι πολύ πιο εύκολο όμως να πειραματιστείς, να το δοκιμάσεις, να φας τα μούτρα βρε αδερφέ με το χρώμα σε σχέση με τις παλιότερες εποχές.

Όμως η χρήση μιας αναλογικής φωτογραφικής και η διαδικασία εμφάνισης/σκαναρίσματος είναι ένα κομμάτι που μου προσφέρει μεγάλη χαρά και ένας λόγος που σε δύσκολες εποχές φωτογραφίζω. Δεν βλέπω δηλαδή το α/μ μόνο σαν τρόπο φωτογραφικής έκφρασης αλλά και σαν μια μορφή ντοπαρίσματος.

Ακούω τώρα τον Μάνο να μου λέει "ΛΑΘΟΣ, έτσι δεν κάνεις φωτογραφία αλλά ψυχοθεραπεία " και απαντάω Ναι έχεις δίκιο, αλλά δεν είμαι φωτογραφός. Ερασιτέχνης είμαι και προσπαθώ μεσα απο την φωτογραφία να κερδίσω και την ψυχική ηρεμία μου. Αν θα βγει κάτι έχει καλώς, αν όχι, τουλάχιστον απόλαυσα το ταξείδι.

Η απάντηση του Δημήτρη είναι αφοπλιστική και δε νομίζω ότι σηκώνει ανταπάντηση.

[Γιάννης Λιανός]

Το α/μ το βλέπω σαν ένα μέσο έκφρασης και έναν τρόπο για τον φωτογράφο να αφαιρέσει κάποια στοιχεία της πραγματικότητας έτσι ώστε να μπορέσει να προσεγγίσει την πολυπόθητη 'μεταμόρφωση'. Σίγουρα είναι προϊόν μια ξεπερασμένης τεχνολογίας το ότι όμως εξελίσσονταν μέχρι πρόσφατα και τα α/μ φιλμ (βλ. kodak tmax) σημαίνει ότι υπήρχε και η ανάγκη από τους δημιουργούς για αυτόν τον τρόπο έκφρασης.

Είναι αφοριστικό να λέμε ότι είμαστε γραφικοί όσοι χρησιμοποιούμε φιλμ. Τις ανάγκες μας ωραίο θα ήταν να τις καθορίζουμε εμείς και όχι οι εταιρείες. Όσο υπάρχει φιλμ προσιτό θα το χρησιμοποιώ όχι τόσο για το αποτέλεσμα (πιστεύω είναι και καλύτερο αυτό) αλλά όσο για τη διαδικασία. Δε θα ήθελα να στερηθώ τη χαρά της εκτύπωσης στο σκοτεινό θάλαμο. Από φέτος το χειμώνα έχω μαζέψει κάποιες φωτογραφίες μου και τις τυπώνω σε μεγάλο μέγεθος - 24x36. Ο σκοτεινός θάλαμος μου δίνει τη δυνατότητα να έχω ένα αποτέλεσμα πολύ καλό αλλά και να υπάρχει ομοιογένεια μεταξύ των φωτογραφιών. Δε θα έβρισκα την ίδια ευχαρίστηση κάνοντας το ίδιο μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή - μπλέκοντας με μελάνια, photoshop, color profiles, calibration - μόνο που τ' ακούω κουράζομαι.

Όσο για τις αναλογικές μηχανές - τη φωτογραφική που έχω δύσκολα την αλλάζω με οποιαδήποτε DSLR γιατί μου προσφέρει ευχαρίστηση την ώρα της φωτογράφισης. Ποια ψηφιακή μπορεί να συγκριθεί με την αίσθηση της Μ6; Mόνο η M9. Εκεί δεν θα είχα πρόβλημα - αλλά ούτε και 5 χιλιάρικα.

[Χάρης Ξανθόπουλος]

δεν είναι αστείο, δεν είναι απαξιωτικό, είναι απλώς η γνώμη μου.

Η κουβέντα μπορεί να συνεχίζεται επ άπειρον, αλλά είμαι σίγουρος πως σε λίγα χρόνια (καμιά δεκαριά) κανείς δεν θα τραβαει ασπρόμαυρα.



Φυσικά ! Αυτό το πιστεύω.

Αν καθίσουμε να το δούμε ψύχραιμα, θα διαπιστώσουμε πως μια DSLR δεν διαφέρει σε τίποτα από μια SLR. Οι κανόνες της οπτικής και της προοπτικής δεν άλλαξαν. Τα σκόπευτρα παραμένουν ίδια. Τι μας ενδιαφέρει αν έχουμε φιλμ ή cmos ;
Συνεπώς, μόνο σαν φετιχισμό βλέπω αυτή την μανία που έχετε με τις αναλογικές.

Δεν σας αρέσει να το ακούτε, αλλά πιστεύω πως αυτή η εξάρτηση που έχετε μερικοί με το φιλμ κρύβει απλώς τις φωτογραφικές σας αδυναμίες.

Σε βλέπω πολύ αφοριστικό, και προσπαθώ να καταλάβω το γιατί...

Από πότε ξαφνικά το α/μ είναι θέμα μόδας για να χαθεί βρε Μάνο; Τι έγινε στις κουβέντες που κάναμε μέχρι πριν 2-3 χρόνια περί επιλογή της φόρμας μέσα από την επιλογή του αντίστοιχου φιλμ ή της επεξεργασίας της φωτογραφίας στο πισί μας με το αντίστοιχο αποτέλεσμα; Τις πήρε κάποια μπάλα που δεν είδα να περνάει;

Πότε η επιλογή του α/μ έγινε απλά "αφαίρεση" του χρώματος από την φωτογραφία και όχι συνειδητή επιλογή του φωτογράφου κατά την φωτογράφιση; Επίσης δεν το κατάλαβα... Έχει αλήθεια σημασία αν αυτό που θα βγει από την μηχανή τεχνικά είναι ήδη α/μ ή ε/μ; Γιατί; Έτσι κι αλλιώς, από την πρώτη ήδη φωτογραφική μηχανή που χρησιμοποιήθηκε στην ιστορία, αυτό που ο φωτογράφος βλέπει είναι έτσι κι άλλος ε/μ, ανεξάρτητα από το μέσο αποτύπωσης...

Είχες πει κάποια στιγμή ότι επεξεργάζεσαι τις φωτογραφίες έτσι ώστε το χρώμα να μην ενοχλεί... Αυτό επίσης δεν το καταλαβαίνω... Αν «τραβάς» ε/μ γιατί να ενοχλεί το χρώμα; Δεν θα έπρεπε να το εντάξεις μέσα στο κάδρο σου έτσι που τελικά να βγάζει νόημα; Αν από την άλλη «τραβάς» α/μ τουλάχιστον ξέρεις ότι δεν έχεις χρώμα αλλά τόνους του γκρίζου και όγκους και πάλι σκέφτεσαι αντίστοιχα... Η ενδιάμεση όμως κατάσταση του να «τραβάς», στην ουσία (γιατί έτσι πιστεύω ότι κάνεις τελικά) α/μ αλλά να λες "δεν την κάνω α/μ αλλά επεξεργάζομαι το χρώμα όπου δεν με συμφέρει να υπάρχει", δεν ξέρω αν είναι αυτό που περιμένω να δω από την φωτογραφία

Σόρρυ, αλλά δεν καταλαβαίνω