Θεσσαλονίκη 1915-1917

[Γιώργος Κυριακίδης]

Δείτε λίγο αυτό το video σύντροφοι και γράψτε εδώ τις σκέψεις που σας δημιουργεί.
Πάω στοίχημα ότι η κουβέντα θα πάει μόνη της χωρίς να θέσω κάποια συγκεκριμένο θέμα για συζήτηση.

http://www.britishpathe.com/record.php?id=80610

[ozzy]

Πέρα από το αυτονόητο γνώρισμα της απλής (αλλά και πιο δύσκολης τότε) ζωής στην Σαλονίκη των αρχών του 20ου αιώνα, τι συναίσθημα? Νοσταλγία? Μπα, δεν είμαι τόσο "πειραγμένος".

Αντιστρέφω το ερώτημα: Εσένα (μιας και ντόπιος) τι σκέψεις σού δημιουργεί?

Spoiler!

(το συνοδευτικό κείμενο στο site το διάβασα, αλλά δεν του έδωσα σημασία, μού θυμίζει αφηγηματικό του "Νational Geographic" ...)

[Γιώργος Κυριακίδης]

Σαν ντόπιος λοιπόν. Ναι είναι ο τόπος που μεγάλωσα και μένω ακόμα όμως δεν τον έζησα έτσι. Δεν μου δημιουργεί κάποια νοσταλγία επομένως δε μπορώ να πω ότι με αγγίζει φουλ συναισθηματικά το βίντεο. Περισσότερο αισθάνομαι το δέος εκείνης της εποχής, που, συγκριτικά, και δεδομένου ότι θεωρείται φτωχότερη, ήταν ομορφότερη. Και εκεί αρχίζω να την βλέπω φωτογραφικά. Και μέσα σε ένα τρίλεπτο είδα δεκάδες πιθανές φωτογραφίες.
Ωραίες φωτογραφίες, και όχι σαν αυτές με ιστορική-ντοκουμενταρίστικη σημασία.
Να λοιπόν γιατί φρικάρω με την ασχήμια της πόλης μου σήμερα. (βλ. url)
Της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας μαζί.
Και γεννιούνται τα εξής ερωτήματα:
Άραγε ο φωτογράφος εκείνης της εποχής, θα έβλεπε την πόλη του με το ίδιο ενδιαφέρον που βλέπει ένας ίδιος φωτογράφος σήμερα? Δηλαδή με μειωμένο ενδιαφέρον?
Θα ήταν αναγκαία η σύγκριση με την σημερινή εικόνα της πόλης (πράγμα αδύνατον) ώστε να την δει με ενδιαφέρον?

Σαν απάντηση στο πρώτο, εικάζω πως όχι. Γιατί πιστεύω στην ολιστική και αντικειμενική άποψη περί του ωραίου.Του αισθητικά όμορφου. Θεωρητικά μιλώντας, οι καμπύλες, οι γραμμές, οι νομοι της διχοτόμισης του κάδρου και η αρμονία του δεν είναι πράγματα που τα ανακαλύψαμε εμείς οπότε υπήρχαν και τότε. Πηγάζουν από την αντικειμενική άποψη περί του ωραίου. Σαν μια συμπαντική εντολή.
Βάζοντας και τον παράγοντα «χαρακτήρα» στο παιχνίδι , είμαι σίγουρος ότι εκείνη η εποχή διαφέρει αισθητικά από την σημερινή στα μάτια του οποιουδήποτε, άσχετα αν την ζει ή όχι.

Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα έχει δωθεί. Βέβαια, υπάρχει και το αντίβαρο . Ο σύγχρονος φωτογράφος έχει σίγουρα πιο αυξημένη φωτογραφική αντίληψη. Είναι βλέπεις καλύτερα να έχεις πολλούς δασκάλους και παραδείγματα από ότι λίγα.
Πάντως για να μην μακρηγορώ η αλήθεια είναι μια . Ασχημαίνουμε, ή είμαστε προσωρινά άσχημοι. Σε μια μεταβατική περίοδο, από το πιο γήινο αστικό περιβάλλον στο εντελώς ψυχρό και άχρωμο. Και εγώ προσωπικά αμφιβάλλω για την ομορφιά του δεύτερου.

[ozzy]

...
Και γεννιούνται τα εξής ερωτήματα:
Άραγε ο φωτογράφος εκείνης της εποχής, θα έβλεπε την πόλη του με το ίδιο ενδιαφέρον που βλέπει ένας ίδιος φωτογράφος σήμερα? Δηλαδή με μειωμένο ενδιαφέρον?
Θα ήταν αναγκαία η σύγκριση με την σημερινή εικόνα της πόλης (πράγμα αδύνατον) ώστε να την δει με ενδιαφέρον?
...

Εγώ υποθέτω ότι, ο φωτογράφος της εποχής πήγαινε παρέα με το θέμα του.

Τι ήταν το θέμα του? Η δύσκολη ζωή, (προ πάντων) τα χαμόσπιτα, οι χωματόδρομοι και το περιμετρικό τείχος, οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι, οι Εβραίοι και οι Τούρκοι ανακατεμένοι με τους Έλληνες, η είσοδος και η νικηφόρα παρέλαση του στρατού στη Θεσσαλονίκη, κλπ, κλπ.

Οπότε (και αισθητικά αν το δεις) ο φωτογράφος της εποχής ήταν ένας καταγραφέας. Φωτογράφιζε όλα αυτά που έχουμε δει κατά καιρούς, που γνωρίζουμε από την ιστορία ή και ταυτόχρονα εξασκούσε και το επιτήδευμα του βιοποριστικά, κάνοντας πορτραίτα, φωτογραφίζοντας οικογένειες ή (μπορεί και) να γινόταν ... embedded photographer του στρατού για να βγάλει τα προς το ζην.

Φρονώ λοιπόν ότι μάλλον δεν θα είχε καιρό να κάνει "καλλιτεχνικές" σκέψεις. Και αν ενδεχομένως είχε, τού τις "απαγόρευε" η ζωή.
(η έννοια "καθημερινότητα" δεν υπήρχε τότε, οι δε πλάκες και τα χημικά του ήταν περιορισμένα και ... just for the job)

Έτσι και αλλιώς όσες φωτογραφίες εποχής έχω δει (κυρίως σε επανεκτυπώσεις των παλιών "Νational Geographic" σαν ένθετα στο σύγχρονο) ακόμα και οι Αμερικανοί φωτογράφοι - συνεργάτες του περιοδικού απλή καταγραφή έκαναν.

Προφανώς και γνώριζαν ντόπιοι και ξένοι φωτογράφοι τους αισθητικούς κανόνες - έστω και επιδερμικά - αλλά εμείς ... ίσως να μην έχουμε ψάξει στον πάτο κάποιου μπαούλου που ξέμεινε από κάποιον πρόγονο, για να επιβεβαιώσουμε αυτό που αναρωτιέσαι.

[Γιώργος Κυριακίδης]

Όσο αναφορά το βιοποριστικό με δυσκολεύεις αρκετά στον αντίλογο. Είμαι πολύ νέος και με ελάχιστες γνώσεις περί των οικονομικοκοινωνικοπολιτι κων καταστάσεων της εποχής για να μπω ακριβώς στο μυαλό του φωτογράφου της εποχής. Δεν θα διαφωνήσω. Απλά θα πω κάτι περί της καταγραφής που λες.
Αν κρίνω από την πλειοψηφία των φωτογραφιών του Μπρεσόν πχ, φαίνεται ότι παράλληλα με την καλλιτεχνική του προσέγγιση στην φωτογραφία (άρτια γεωμετρία κάδρου κλπ κλπ) οι επιλογές που έκανε στα θέματα του και οι χώρες που περπάτησε για να ολοκληρώσει το έργο του έδειχναν έναν άνθρωπο που είχε ως στόχο την καταγραφή της ζωής της εποχής του. Άρα δεν απέχουμε και πολύ.
Ουσιαστικά εγώ πιστεύω ότι είναι, ή θα έπρεπε ίσως να είναι στις προθέσεις μας η απλή (φαινομενικά) καταγραφή της ζωής γύρω μας και κατ' επέκταση της εποχής που ζούμε. Εγώ να σκεφτείς δυσκολεύομαι τόσο όταν φωτογραφίζω που μόνο καταγραφές δεν κάνω.Σπανίζουν είναι η αλήθεια. Θα το ήθελα πολύ όμως.Και η δυσκολία μου έγκειται στους προβληματισμούς που ανέλυσα στο προηγούμενο post.

[ozzy]

...
Ουσιαστικά εγώ πιστεύω ότι είναι, ή θα έπρεπε ίσως να είναι στις προθέσεις μας η απλή (φαινομενικά) καταγραφή της ζωής γύρω μας και κατ' επέκταση της εποχής που ζούμε. Εγώ να σκεφτείς δυσκολεύομαι τόσο όταν φωτογραφίζω που μόνο καταγραφές δεν κάνω.Σπανίζουν είναι η αλήθεια. Θα το ήθελα πολύ όμως.Και η δυσκολία μου έγκειται στους προβληματισμούς που ανέλυσα στο προηγούμενο post.

Ας μην ξεχνάμε ότι, εμείς είμαστε επηρεασμένοι απ' αυτούς προσπαθώντας - πετυχημένα ή μη - να τους μιμηθούμε, να τους αντιγράψουμε, να τους ακολουθήσουμε.

Αυτοί (επώνυμοι και ανώνυμοι) άνοιξαν τον δρόμο, μην έχοντας επηρεαστεί (σχεδόν) από κανέναν προγενέστερό τους.

Και τώρα έχουμε φτάσει εδώ
(φορές - φορές το πιστεύω ...)

[digibill]

Και τώρα έχουμε φτάσει εδώ
(φορές - φορές το πιστεύω ...)

Ε και; Μας εμποδίζει αυτό από το να απολαμβάνουμε κι εμείς την χαρά της διαδικασίας και της δημιουργίας;
Στην τελική, οι επαναστάσεις και οι νεωτερισμοί είναι για τις γκαλερύ και για αυτούς που μεταφράζουν το οτιδήποτε σε χρήμα... Εμένα με ενδιαφέρει η αλήθεια του καθενός κι αυτό δεν πεθαίνει ούτε βγαίνει σε καρμπόν, όσο υπάρχουν διαφορετικοί άνθρωποι....

[Γιώργος Κυριακίδης]

Ας μην ξεχνάμε ότι, εμείς είμαστε επηρεασμένοι απ' αυτούς προσπαθώντας - πετυχημένα ή μη - να τους μιμηθούμε, να τους αντιγράψουμε, να τους ακολουθήσουμε.

Αυτοί (επώνυμοι και ανώνυμοι) άνοιξαν τον δρόμο, μην έχοντας επηρεαστεί (σχεδόν) από κανέναν προγενέστερό τους.

Και τώρα έχουμε φτάσει εδώ
(φορές - φορές το πιστεύω ...)

Επηρεασμένοι από αυτούς ή από την «μεγάλη» ιδέα τους?
Γιατί πρόκειται για ιδέα. Και οι ιδέες είναι αλεξίσφαιρες. Ναι, ναι είδα πρόσφατα το V for Venteta (μαλακιούλα αλλά με κράτησε)
Η ιδέα λοιπόν της καταγραφής του κόσμου,της εποχής μας. Τι πιο απλό? Έχει ανάγκη άραγε κανεις να επηρεαστεί από κάποιον προγενέστερο για να το κάνει? Δεν νομίζω.
Ας αφήσουμε τις gallery με τις νέες τάσεις τους γιατί πάντα θα ψάχνουν γιατί κάτι καινούριο. Το χρήμα και μόνο κυνηγάνε εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι αρκετός κόσμος είναι κενός και βαριέται εύκολα.

[Λότσιος Βασίλης]

όχι νοσταλγία!! αλλά θα ήθελα όπως οι περισσότερες πόλεις της Ευρώπης να κρατήσει και η Θεσσαλονίκη αυτά τα υπέροχα κτίρια και σπίτια τις εποχής στο κέντρο της, με το τραμ σε λειτουργία, θα ήταν πολύ πιο ωραία και όμορφα να ζεις εκεί, η να περπατάς εκεί μέσα και να φωτογραφίζεις!!!! αλλά άλλη μια Ελληνική πατέντα.... η αντιπαροχή.....! κατέστρεψε αυτήν την χώρα......!

[ozzy]

Χε, χε υπάρχουν και άλλοι "ρεαλιστές της νοσταλγίας" ....

Το θέμα που ξεκίνησες Γιώργο, μού έφερε στο νου αυτό το θέμα που άνοιξε ο Μέμος περί της "δημώδους φωτογραφίας".

Και στις δυο περιπτώσεις ο κοινός παράγοντας είναι ο χρόνος. Ο χρόνος που η πάροδός του θα αναδείξει ή θα μηδενίσει τέτοιες ματιές.
(και κατ' επέκταση απόψεις)

Περισσότερο επί του θεωρητικού δεν μπορώ να πω, δεν έχω το κατάλληλο υπόβαθρο, αλλά για τον παράγοντα "χρόνο" είμαι απόλυτος.