Σε όλους μας συμβαίνει, κάποιες φορές, ενώ διαθέτουμε αρκετό χρόνο στην φωτογραφία, να περνούμε περιόδους φωτογραφικής ανομβρίας ή να παρατηρούμε ότι επαναλαμβανόμαστε μέσα από μανιέρες που μας οδηγούν σε αδιέξοδες επαναλήψεις, προκαλώντας μας μονοτονία, αμφισβήτηση και τελικά απογοήτευση! Αυτό δεν συμβαίνει στους αρχάριους ερασιτέχνες της φωτογραφίας αλλά αφορά τους πιο φτασμένους, που είδη έχουν κάνει κάποιους κύκλους μέσα στην πορεία τους, καθώς οι πρώτοι βρίσκουν θέματα παντού και τα αντιμετωπίζουν με τη φρεσκάδα και την τόλμη του ερασιτέχνη !
Αρχικά, πρέπει να γνωρίζουμε ότι τέτοιου είδους δημιουργικές νηνεμίες συμβαίνουν σε όλους μας και είναι τελείως φυσιολογικές, ακόμα και για τους μεγάλους φωτογράφους! Σε αυτό το κείμενο λοιπόν θα προσπαθήσω να δώσω μερικές πρακτικές λύσεις για να μπορέσει ο ερασιτέχνης φωτογράφος να βοηθηθεί και να μην πανικοβληθεί ή απογοητευθεί αντιμετωπίζοντας μια τέτοια κατάσταση.
Μια πρόταση λοιπόν είναι να στραφούμε σε μια τελείως διαφορετική θεματολογία από αυτή που δουλεύαμε μέχρι τώρα! Φωτογραφίζαμε ανθρώπους, τώρα μπορεί να ήρθε η ώρα να ασχοληθούμε με το αστικό τοπίο χωρίς ίχνος ανθρώπινης παρουσίας, ή με τη φωτογραφία τοπίου. Ξέρω, ξέρω τί θα μου πείτε: « μα εγώ σιχαίνομαι αυτού του είδους τη φωτογραφία, πώς θα το κάνω ?». Πρώτον, δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα είδη που μπορεί κάποιος να ασχοληθεί. Μπορεί να κάνει Νεκρή Φύση, Εννοιολογική Φωτογραφία, Ρεπορτάζ, Φωτογραφία Δρόμου, Γυμνό , Μακρο-φωτογράφηση και πολλά άλλα. Και δεύτερον, πολλές φορές αποφεύγουμε ορισμένα είδη φωτογραφίας. Είναι γιατί δεν μας ενδιαφέρουν; Ή γιατί πιστεύουμε ότι εμείς δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε καλές εικόνες εκεί και ότι αυτά είναι χωράφια άλλων; Αυτό λοιπόν ας αποτελέσει μια εσωτερική δική μας πρόκληση, και ας τολμήσουμε να μπούμε σε εκείνα τα πεδία και να πούμε στον εαυτό μας «φίλε για να δούμε τι μπορείς να κάνεις εσύ εδώ» αντιμετωπίζοντας την κατάσταση όχι ανταγωνιστικά σε σχέση με αυτό που έκαναν οι άλλοι, αλλά αρπάζοντας την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον εαυτό μας μέσα από διαφορετικές προκλήσεις και δρόμους!
Μια άλλη συνταγή πολύ καλή για τη δημιουργία εικόνων είναι το ταξίδι. Μόνο που αυτό για να λειτουργήσει απολύτως φωτογραφικά πάνω μας πρέπει να γίνει με ένα μόνο ταξιδιώτη, τον εαυτό μας. Τα μοναχικά ταξίδια μπορούν να προσφέρουν μια ευχάριστη μελαγχολία και να οδηγήσουν το φωτογράφο σε έναν δημιουργικό εσωτερικό διάλογο. Τα οπτικά ερεθίσματα γίνονται πιο εύκολα αντιληπτά από τον μοναχικό παρατηρητή και προκαλούν εκρήξεις έμπνευσης, που είναι και το ζητούμενο. Τότε θα μπορέσουμε να αφιερώσουμε στον εαυτό μας πραγματικό φωτογραφικό χρόνο, απαραίτητο για την ωρίμανση μας, μέσα από ένα καθημερινό πρόγραμμα ευελιξίας και διαίσθησης που θα ήταν πολύ δύσκολο να ακολουθηθεί και από ένα δεύτερο άτομο.
Ένας άλλος τρόπος είναι να αρχίσετε να φωτογραφίζετε με φακούς που δεν συμπαθούσατε ή σας δυσκόλευαν και τους αποφεύγατε. Σας αρέσουν οι ευρυγώνιοι γιατί σας είναι βολικοί στη φωτογραφία δρόμου που κάνετε; Τώρα δοκιμάστε να κάνετε το ίδιο χρησιμοποιώντας τον νορμάλ φακό ή ένα τηλεφακό! Μέχρι τώρα ήσασταν δογματικός και απόλυτος με την χρήση του νορμάλ φακού σας; Πάρτε έναν ευρυγώνιο και παίξτε. Η ευχαρίστηση δεν είναι μόνο στην υψηλή τέχνη, είναι και στο παιγνίδι. Αυτό, δε, μέσα από τους ανεξέλεγκτους παράγοντες που το συνοδεύουν καθώς και μέσα από το τυχαίο της στιγμής μπορεί να σας ανοίξει παράθυρα που ούτε τα φανταζόσασταν.
Είναι πολύ ασκητικό και χρήσιμο πολλές φορές αντί να κάνουμε τα πράγματα πιο εύκολα για μας να τα κάνουμε πιο δύσκολα. Μήπως θα ήταν πολύ ενδιαφέρον εσείς ένα παιδί της ψηφιακής εικόνας να αφιερώσετε τους επόμενους δύο μήνες στην αναλογική φωτογραφία γνωρίζοντας το φιλμ μέσα … από την μηχανή μιας χρήσης ή από … την λομογραφία, ή … το μεσαίο φορμά ή… από την υποβρύχια φθηνή μηχανή των πέντε μέτρων , ή…ακόμα πιο ενδιαφέρον για μένα, μέσα από μια πανοραμική μηχανή ( HORIZON ρώσικη μηχανή με γωνία λήψης 120 μοίρες για 135 φιλμ και με 28 mm περιστρεφόμενο φακό, μικρή σχετικά στο μέγεθος, είμαι σίγουρος ότι χωράει στην τσάντα σας μαζί με την ψηφιακή σας). Όλες οι τεχνικές πληροφορίες για αυτά βρίσκονται στο διαδίκτυο! Από την άλλη όλο και κάποιος φίλος σας θα είναι κολλημένος με το φιλμ που θα μπορεί καλύτερα σας βοηθήσει.
Άλλη λύση που μπορώ να προτείνω, όσο αφορά την δημιουργική σας αναζωογόνηση, είναι η ενημέρωσή σας σχετικά με τα φωτογραφικά βιβλία που κυκλοφορούν στην Ελλάδα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν όλα τα βιβλία του Πλάτωνα Ριβέλλη και μερικά από τις εκδόσεις του περιοδικού ΦΩΤΟΓΡΆΦΟΣ . Επίσης μια άλλη καλή πρόταση στην κατηγορία μεταξύ βιβλίου και περιοδικού βρίσκεται το ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΙΔΩΛΟ με εξαιρετικά θέματα και καλλιτεχνική διάθεση. Ψάξτε λοιπόν στα βιβλιοπωλεία ή στο διαδίκτυο και χωθείτε στο κείμενο ενός θεωρητικού βιβλίου για την φωτογραφία και γνωρίστε την από μια άλλη πλευρά της. Εδώ θα ήταν παράλειψη να μην σας πω να βρείτε και να παρακολουθήσετε όλες τις εκπομπές περί φωτογραφίας του Πλάτωνα Ριβέλλη στα αρχεία της ΝΕΤ στη διεύθυνση www.ert-archives.gr Τέλος πολύ ενδιαφέροντα βιντεάκια κυκλοφορούν στο you tube με τίτλο Masters of photography
Μια άλλη καλή ένεση φωτογραφικής τόνωσης μπορεί να αποτελέσει και ένα σεμινάριο φωτογραφίας θεωρητικού και πρακτικού επιπέδου (workshop) με μικρό αριθμό συμμετεχόντων. Θα πρότεινα κάποιο μέχρι δεκαπέντε ατόμων των τεσσάρων - πέντε ημερών.
Τέλος αυτό που έχω να πω σε κάποιον που αγαπά την φωτογραφία και θέλει να είναι παραγωγικός, είναι να μην ξεχνά να αγγίζει την φωτογραφική του μηχανή και να τραβάει εικόνες καθημερινά, έστω και κάτω από ένα πρόγραμμα πίεσης για κάποιο διάστημα. Αυτό σε οδηγεί στα άκρα και τα άκρα έχουν μια ασκητική ομορφιά που έχει να κάνει με την αυτογνωσία!
Βρεττάκος Αλέξανδρος